Πολιτισμός φροντίδας, ουτοπία ή μια ουσιαστική κοινωνική λύση;

Πολιτισμός φροντίδας, ουτοπία ή μια ουσιαστική κοινωνική λύση; Πολλές φορές η λέξη φροντίδα ξενίζει τους ανθρώπους που είναι μέσα στη δράση και τον ακτιβισμό. Στη σύγχρονη εποχή φαίνεται πως η φροντίδα δεν ταιριάζει με την όψη κάποιου που είναι στους δρόμους και στις πορείες. Όμως αυτή είναι μια μεγάλη πλάνη που έχει δημιουργήσει η πατριαρχεία. Ξεκινώντας από το ‘’οι άντρες δεν κλαίνε’’ καταλήγει στο όποι@ είναι άτομο δραστήριο δεν μπορεί να είναι φροντιστικό και ευάλωτο. Δυστυχώς η φροντίδα σε αυτούς τους χώρους ειδικά, έχει καταντήσει να είναι ταμπού.

Σε αυτό το άρθρο θα δούμε πως το ακριβώς αντίθετο είναι υγιές και απαραίτητο. Διότι αν όσ@ είναι μπροστά στους αγώνες δεν δέχονται τη φροντίδα, καταλήγουν να τελειώνουν οι δυνάμεις και οι αντοχές και να ‘’καίγονται’’. Έτσι όμως και το κίνημα σταματάει. Σίγουρα υπάρχουν άλλοι ψυχοκοινωνικοί λόγοι που το κίνημα βιώνει πτώση, όμως επίσης σίγουρα η κούραση και η έλλειψη φροντίδας είναι ένας πολύ βασικός λόγος.

Τι είναι ο Πολιτισμός Φροντίδας;

Ο Πολιτισμός Φροντίδας είναι μια έννοια που τα τελευταία χρόνια έχει εμφανιστεί στην Ευρώπη. Ξεκίνησε να χρησιμοποιείται κυρίως στον εργασιακό χώρο. Όταν μιλάμε για τον Πολιτισμό Φροντίδας εννοούμε μια κουλτούρα ζωής που βασίζεται στη φροντίδα. Όχι στον ανταγωνισμό. Όχι στο εγώ. Αλλά στην επίγνωση των αναγκών μας και την αυτογνωσία στην πράξη, που βιώνεται μέσα από τον σεβασμό στην ύπαρξη. Εκδηλώνεται μέσα από το πως συμπεριφερόμαστε στον εαυτό/στην εαυτή μας και ύστερα μεταξύ μας. Είναι η κάθε προσπάθεια να χτίζουμε μια σχέση φροντιστική με ο, τι μας περιβάλλει. Είναι η ζεστασιά που νιώθουμε στις κοντινές σχέσεις. Αλλά και η ζεστασιά που μπορούμε να νιώσουμε στο χώρο εργασίας καθώς και στον ακτιβισμό, μέσα από την αγάπη για αυτό που κάνουμε, μέσα από ένα πλαίσιο ασφάλειας και απαλότητας.

Γιατί είναι σημαντικό για τον ακτιβισμό;

Όταν αγωνίζεσαι για τα δικαιώματα σου, αυτός ο αγώνας θέλει δύναμη. Θέλει να πιστεύεις αυτό που διεκδικείς. Και θέλει αλληλεγγύη. Αν με τους συναγωνιστές/στριες δεν έχεις καλή σχέση και τσακώνεστε, η ομάδα θα σπάσει. Αν δεν έχεις δύναμη εσύ και τα συντροφ@ σου, δεν θα μπορείς να φέρεις την ανατροπή που θέλεις. Το σύστημα έχει ισχυρούς μηχανισμούς. Και ο πιο δυνατός μηχανισμός ειναι αυτός που μέσα από τον εγωισμό που καλλιεργεί, σπέρνει τη διχόνοια. Τότε μπορεί να σπάσει κάθε συλλογική προσπάθεια. Ο καπιταλισμός και η πατριαρχεία ζει μέσα μας, και βγαίνει ασυνείδητα με το να φερόμαστε απότομα, κακοποιητικά στα συντροφ@ μας. Εκεί ακριβώς χρειάζεται ο Πολιτισμός Φροντίδας. Να φέρει έναν άλλο τρόπο αντίληψης και λειτουργίας του ενός και του εμείς.

Έτσι, η ευημερία μπορεί να γίνει ο σκοπός των δράσεων μας. Θέλουμε και δρούμε για έναν κόσμο καλύτερο. Η δράση μας δεν θα είναι βιώσιμη αν δεν υπάρχει η κουλτούρα της φροντίδας ως η διαδικασία που θα συνοδεύσει τη μετάβαση από το ένα σύστημα στο άλλο. Επίσης το να είμαστε καλά σημαίνει πως μπορούμε να αντέχουμε μεγάλες αλλαγές, που πάντα συνοδεύονται από κρίσεις. Όσο κι αν θέλουμε να αλλάξει η κοινωνία, είναι αναγκαίο να σκεφτούμε το μετά. Σε περίπτωση που δρούμε εμπνευσμέν@ από τον πολιτισμό φροντίδας, η λύση έρχεται μαζί με την αλλαγή. Καθώς ένας τέτοιος κόσμος βασίζεται στην ιδέα της συλλογικότητας, της έκφρασης και της αυθεντικότητας.

Είμαστε παρόντες ο ένας/η μία για τον/την άλλο/η και αλληλοστηριζόμαστε έμπρακτα!

Χωρίς το Πολιτισμό της Φροντίδας, δεν είναι εφικτή η αλλαγή. Όπως ακριβώς, αν δεν φροντίσεις τον κήπο σου δεν πρόκειται να βγάλει καρπούς!

Το σεμινάριο Empowering Activism – Healing into Resilience είναι ένα σεμινάριο που σκοπεύει στην ενδυνάμωση καθώς και τη φροντίδα. Έχει θεωρία αλλά κυρίως πρακτικά εργαλεία για το πως μπορούμε να φροντίσουμε εμάς και τις ομάδες μας να μπορούμε να συνεχίζουμε τον αγώνα. Πως να προστατεύουμε τις εαυτές/εαυτούς μας και δημιουργούμε κλίμα ασφάλειας σε προσωπικό και συλλογικό επίπεδο. Θα δούμε μαζί το psychological first aid kit, για το πως να αντιμετωπίζουμε κρίσεις άμεσα. Αλλά και το πως να επαναφορτίζουμε μπαταρίες για να συνεχίζουμε τη δράση.

Empowering Activism, ένα σεμινάριο που βάζει σπόρους μέσα μας για τον Πολιτισμό Φροντίδας!

Η θεωρεία προέρχεται από τη θετική ψυχολογία, τον κλάδο της κοινωνικής και εργασιακής ψυχολογίας, της κοινωνιολογίας. Επίσης θα δοθούν εργαλεία εμπνευσμένα από την θεραπεία μέσω τέχνης, σωματικά εστιασμένη ψυχοθεραπεία αλλά και τεχνικές ενσυνειδητότητας. Η πρώτη φορά που ήρθαμε σε επαφή με τον Πολιτισμό Φροντίδας ήταν στο κέντρο Ulex, της Ecodharma στην Καταλονία στο σεμινάριο Sustainable Activism. Επιπρόσθετα πολύ σημαντική επιρροή ήταν η εμπειρία Soma (ένα ελευθεριακό ομαδικό πείραμα χρησιμοποιώντας σώμα και παιχνίδι για να εμπνεύσει τη συνεργασία) με τον Jorge Goia, στην οποία συμμετείχαμε το 2019 στο θέατρο Εμπρός . Φυσικά το εργαστήριο μας είναι δημιούργημα της πολύχρονης εμπειρίας μας σε ομάδες στις οποίες είτε έχουμε συμμετάσχει είτε συντονίσει.

Με το καλό να σας δούμε από κοντά και να βάλουμε μαζί σπόρους για να καλλιεργήσουμε τον Πολιτισμό Φροντίδας!

”Οι άνθρωποι σέβονται το περιβάλλον μόνο αν μάθουν να σέβονται τον εαυτό τους. Η ηθική που καταστρέφει τη φύση είναι η ίδια που δικαιολογεί την κοινωνική κυριαρχία και την εκμετάλλευση ενός ατόμου από ένα άλλο.“
Soma: An Anarchist Therapy – Roberto Freire & João da Mata (1997)

Το άρθρο γράφτηκε σε συνεργασία από τους συντονιστές του σεμιναρίου Empowering Activism: Βαλέρια Κουδουμογιαννάκη και Felix Metzger.