Υποταγή vs Φροντίδα. Με προσέχω για να σηκώσω ανάστημα. Θα μιλήσω σε αυτό το άρθρο για το σύμπλεγμα κατωτερότητας. Συχνά γίνεται πάτημα για να μπορούν κάποιοι να νιώσουν πιο δυνατοί. Ειδικά όσοι θέλουν να σταματούν τους άλλους από το να μιλώ. Σκοπός είναι το να σκύψουμε το κεφάλι. Να κάνει καθέν@ τη δουλειά του. Και όταν συμβαίνουν αδικίες, δολοφονίες όπως στα Τέμπη, να μένουμε αδρανής και μουδιασμένοι. Ή όπως με την υποτίμηση των πτυχίων των καλλιτεχνών. Ή για την ιδιωτικοποίηση του νερού, το me too, που αφορά όλα τα φύλα. Για να μπορέσουμε να σηκώσουμε ανάστημα χρειαζόμαστε ένα σώμα γερό, μια ψυχή που αντέχει και το θυμό να αποκαλύπτει το άδικο… Ο θυμός ξεμουδιάζει. Αν μείνουμε μουδιασμένοι απλά η υποταγή θα μας κατακλήσει. Φυσικά δε λέω να μένουμε στο θυμό. Αλλά στη φροντίδα.
Όμως για να να αντιληφθείς την υποταγή χρειάζεται να θυμώσεις πρώτα. Ο θυμός όπως και όλα τα συναισθήματα έχουν λόγο ύπαρξης. Ο θυμός υποδεικνύει την καταπάτηση των ορίων και των δικαιωμάτων. Είναι σαν τον φύλακα των ψυχικών μας συνόρων. Προειδοποιεί πότε έρχεται κάτι μή φιλικό. Για αυτό έχει αξία να τον ακούμε. Χωρίς να μένουμε στο θυμό, γιατί τότε γίνεται κάτι που μας τρώει. Με ισορροπία και αποδοχή τον ακούμε και τον αγκαλιάζουμε.
Τι είναι το σύμπλεγμα κατωτερότητας;
Σημαίνει πως κάποιος άνθρωπος αισθάνεται ανεπαρκής και νιώθει ότι έχει λιγότερη αξία από άλλους. Σύμφωνα με τον Άντλερ όλοι έχουμε ένα αίσθημα κατωτερότητας. Που με το χρόνο αν δουλευτεί μας οδηγεί να θέλουμε να γίνουμε καλύτεροι. Αν όμως αρχίσει να πέρνει μεγαλύτερη σημασία τότε οδηγεί στο να νιώθουμε μειωνεκτικά σε σχέση με τους άλλους. Που είναι συνήθως καλύτεροι από εμάς. Η σύγκριση γίνεται τότε ένα δηλητήριο που τρώει τη δύναμη και την ικανότητα του ανθρώπου. Αρχίζει να αρνείται πως αξίζει.
Ποιες οι συνέπειες;
Ο άνθρωπος που νιώθει ότι δεν αξίζει, δεν διεκδικεί. Μένει αμέτοχος και μουδιασμένος. Εύκολα γίνεται θύμα. Τότε μπορεί να τον εκμεταλλευτούν πιο εύκολα. Να τον καταπιέζουν και να μην αντιδράει. Να μένει βουβός όταν συμβαίνει το άδικο. Το άγχος και η ανασφάλεια γίνονται καθημερινότητα. Κι όποι@ έρθει κοντά και του προσφέρει αξία και αγάπη τον απομακρύνει. Ή ακόμα τον απαξιώνει. Αυτό συμβαίνει συχνά. Και μπορεί να συμβεί και στους πιο δραστήριους ακτιβιστές. Το θέμα είναι πως πραγματικά χωρίς αγάπη εαυτού, δε μπορεί κανείς να βοηθίσει κανέναν.
Αν εγώ πιστεύω πως δεν αξίζω, και το αφεντικό μου δεν με πληρώνει, ή ο/η/το συντροφος δεν μου φέρεται καλά, θα παραμένω εκεί. Θα τρώω την καταπίεση, τις φωνές, την ταπείνωση. Και ας πηγαίνω σε δεκάδες πορείες. Η ενέργεια μου θα πέφτει και παθαίνω εύκολα burn out.
Η κοινωνική υποταγή φέρνει άρνηση στη διεκδίκηση
Για αυτό πρώτα χρειάζεται να φροντίσω την αυτοαξία μου. Να δώσω χρόνο και χώρο να επουλωθούν πληγές και τραύματα. Ειδικά όταν σκοπεύω να δίνω την ενέργειά μου σε κοινωνικές δράσεις. Διότι εκεί δεν είναι μόνο το προσωπικο αλλά και οι δυνάμεις του συλλογικού που επιδρούν πάνω μου και γω σε αυτές. Ο Goren Avi είχε πει πως μια βασική Σκια στο ασυνείδητο είναι αυτή της κατωτερότητας. Και φυσικά υπάρχει και ως Συλλογική Σκιά. Άρα χρειάζεται να το ξέρω, διότι αυτό πολλές φορές είναι εμφανίζεται υπόγεια ως βασικό εμπόδιο στις δράσεις. Μπορεί ακόμα και να διαλύσει ομάδες και προσπάθειες. Για αυτό..φροντίδα..και να προστασία για να μπορείς να σηκώσεις ανάστημα.
Αν νιώθεις ότι χρειάζεσαι ενδυνάμωση και πως ίσως κάποιες φορές νιώθεις πως δεν έχεις αξία, μπορούμε να το δουλέψουμε μαζί σε ατομικές συνεδρίες. Αλλά και στο διήμερο σεμινάριο:Empowering Activism – Healing into Resilienceπου θα κάνω μαζί με τον Felix Metzger (κοινωνιολόγος, καλλιτέχνης και συντονιστής σεμιναρίων αυτοβελτίωσης). Θα γίνει στο Εμπρός Ελεύθερο Αυτοδιαχειριζόμενο Θέατρο Σάββατο και Κυριακή 22-23 Απριλίου.
